Eenzaamheid is een omvangrijk probleem. Met name ouderen en jongeren kampen ermee. Als oplossing zien velen meer sociale contacten of het leren bespreekbaar maken van het probleem. Deze aanzetten blijken echter vaak niet afdoende. De diepere oorzaak van eenzaamheid ligt in het gemis van contact met je echte ‘centrum’, zo weet ik uit eigen ervaring.
Bij eenzaamheid maak ik een onderscheid tussen sociale en emotionele eenzaamheid.
’Het gevoel er niet bij te horen en het gevoel van uitsluiting.’ Zo omschrijft de Raad voor Gezondheid en Samenleving sociale eenzaamheid (2015). Meer contacten verminderen het isolement, volgens de Raad. Uit onderzoek blijkt echter dat activiteiten die de contactmogelijkheden bevorderen, zelden bijdragen aan een structurele afname van eenzaamheid.
Onder emotionele eenzaamheid - ook al heb je veel mensen om je heen - verstaan we het ontbreken van een hechte, emotionele band met anderen. Volgens aanbieders van psycho-sociale hulp leiden een beter begrip en bespreekbaarheid tot het keren van de emotionele eenzaamheid. Ik zie dit echter vooral als een poging om de gevolgen van de gevoelde eenzaamheid te verzachten.
Het verminderen van sociale en emotionele eenzaamheid is in mijn ervaring niet zozeer een kwestie van een sociaal of cognitief ‘tekort’ oplossen, maar ligt vooral in het leren contact maken op een dieper niveau met jezelf - en daarmee ook met de werkelijkheid om je heen. Wanneer dit vermogen ontbreekt, spreek ik van ‘intrinsieke eenzaamheid’.
Contact op een dieper niveau begint met aandachtig aanwezig zijn in de onderbuik en het bekken. Dat maakt je tot toeschouwer van alle gevoelens en gedachten die het ‘tekort’ willen compenseren. Je kijkt er naar en leert ze niet langer als leidend te zien.
Zo kom je meer en meer ‘thuis’. Niet langer staat de behoefte centraal dat anderen jouw tekort moeten oplossen. Je verlegt je aandacht. Die begint vanaf nu met aanwezigheid in je lijf en bij het gewaar zijn. Die houding geeft ruimte en ontspanning. Die manier van in het leven staan nodigt uit en leidt naar echte emotionele en sociale verbondenheid.
Comentarios